Aντιγήρανση / F.R.A.S

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟΥ ΣΤΡΕΣ FRAS4

Εξ ορισμού, το οξειδωτικό στρες αποτελεί άμεση συνέπεια υπερβολικής κυτταρικής δράσης, η οποία προκαλεί αντίστοιχα υπερβολικά μεγάλες δόσεις ελευθέρων ριζών, να ελευθερώνονται στα κύτταρα και στους ιστούς του σώματος. 

Οι ελεύθερες ρίζες είναι είτε μεμονωμένα είτε ομαδοποιημένα άτομα, με τη δυνατότητα να αντιδρούν με οποιοδήποτε οργανικό μόριο ή κύτταρο (συμπεριλαμβανομένου και του γενετικού κώδικα DNA), δημιουργώντας βλάβες. Οι συνέπειες τέτοιας διαδικασίας στο κύτταρο είναι συχνά καταστροφικές (δυσλειτουργίες – αλλοίωση της δομής – θάνατος)
Η οξειδωτική φθορά συμβαίνει γιατί οι ελεύθερες ρίζες χαρακτηρίζονται από «έλλειψη ηλεκτρονίων» και μετατρέπονται σε ακίνδυνα ουδέτερα μόρια (χάνοντας το επικίνδυνο ηλεκτρικό τους φορτίο) μονάχα αφού τραβήξουν ηλεκτρόνια από οργανικά μόρια (οξειδωτική δράση).

Μικρές ποσότητες ελεύθερων ριζών παράγονται από την φυσιολογική οργανική μας λειτουργία, λόγο του μεταβολισμού. Η σύνθεση μερικών ορμονών για παράδειγμα περικλείει παραγωγή ελεύθερων ριζών. Από την άλλη πλευρά, μερικά λευκοκύτταρα παράγουν ελεύθερες ρίζες για την αντιμετώπιση ορισμένων βακτηριδίων, προστατεύοντας το σώμα από μολύνσεις. Για τους παραπάνω λόγους, οι ελεύθερες ρίζες έχουν χαρακτηριστεί αναντικατάστατοι συνοδοιπόροι στη ζωής του κυττάρου.

Παρόλα αυτά, υπό ορισμένες συνθήκες, η παραγωγή ελεύθερων ριζών μπορεί να υπερβεί τα όρια σε τέτοιο βαθμό που τελικά γίνονται θανάσιμη απειλή για το ίδιο το κύτταρο. Η αυξημένη παραγωγή ελεύθερων ριζών μπορεί να συνδεθεί με εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες!Ανάμεσα στους εξωτερικούς παράγοντες κατατάσσονται και αυτοί που σχετίζονται με τη φύση και το περιβάλλον ( ακτινοβολία UV, ακτίνες Χ κτλ.), κάποια χημικά (για παράδειγμα υδρογονάνθρακες, εντομοκτόνα, φάρμακα, επιμολυσμένες τροφές κτλ.) και κάποιοι άλλοι μολυσματικοί παράγοντες (όπως ιοί και βακτήρια). Ανάμεσα στους εσωτερικού παράγοντες συγκαταλέγονται και η ταχύτατη λειτουργία του κυτταρικού μεταβολισμού (για παράδειγμα μετά από κοπιαστική άσκηση χωρίς κατάλληλη προπόνηση) και πολλές ασθένειες (όπως παχυσαρκία, διαβήτης κτλ.)

Στα υγιή άτομα το σώμα αποτρέπει τη ζημιά που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες, χάρη σε κάποια φυσικά συστήματα άμυνας που ονομάζονται αντιοξειδωτικά, ακριβώς επειδή αποτρέπουν την οξειδωτική δράση των ελεύθερων ριζών. Κάποια αντιοξειδωτικά είναι ενδογενή (όπως τα συστήματα ενζυμικής δράσης ) και παράγονται από το σώμα μας. Αντίθετα άλλοι παράγοντες όπως οι βιταμίνες C και E είναι εξωγενή (δηλαδή πρέπει να εισαχθούν στο σώμα μας από το περιβάλλον-με τη σωστή διατροφή).

Η διατάραξη της λεπτής ισορροπίας παραγόμενων και εισαγόμενων ελεύθερων ριζών του σώματος προκαλεί και επιφέρει με το χρόνο φθορές και οδηγεί σε ασθένειες και επιτάχυνση της φυσικής γήρανσης του οργανισμού. Μπορούμε πλέον να ορίσουμε το οξειδωτικό στρες σαν παθολογική κατάσταση, που προκαλείται από τον υπερβολικό αριθμό ελεύθερων ριζών,  εξ’ αιτίας της μειωμένης απόδοσης της παρουσίας φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών στο σώμα. Είναι ξεκάθαρο πως δεν μπορούμε να αντιληφθούμε πλήρως τι συμβαίνει με το οξειδωτικό στρες, παρά μόνο εάν αξιολογήσουμε τις ποσότητες ελεύθερων ριζών που παράγονται και την αποδοτικότητα των αντιοξειδωτικών ουσιών στο σώμα στην καταπολέμησή τους. 

ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ FRAS4

Η αξιολόγηση του οξειδωτικού στρες πραγματοποιείται με το πρωτοποριακό σύστημα FRAS4, μέσο δύο διαφορετικών τεστ των d-ROMs και BAP tests.
Το πρώτο τεστ φαίνεται να είναι το μοναδικό διαθέσιμο αυτή τη στιγμή για την αξιολόγηση του οξειδωτικού στρες, ενώ το δεύτερο καταμετρά την αντιοξειδωτική δύναμη του πλάσματος στο αίμα.
Η δυνατότητα πραγματοποίησης ενός ή περισσότερων τεστ με τη χρήση του πρωτοποριακού συστήματος FRAS, εξαρτάται από το σκοπό της εξέτασης και από τον ίδιο τον εξεταζόμενο. Οι εξεταζόμενοι μπορούν να διαχωριστούν σε τρεις ομάδες: τους υγιείς, εκείνους που υποφέρουν από ασθένειες οι οποίες οφείλονται στο οξειδωτικό στρες και τέλος σ’ εκείνους οι οποίου λαμβάνουν θεραπεία για την επαναφορά της οξειδωτικής ισορροπίας.

 Ο σκοπός της αξιολόγησης για φαινομενικά υγιείς εξεταζόμενους είναι να αναγνωριστεί  το οξειδωτικό στρες σε πρώιμο στάδιο, ώστε να αποφευχθούν οι αρνητικές του επιπτώσεις στο μέλλον (πρόωρη γήρανση, ασθένειες κτλ.). Εφόσον αυτά τα άτομα δεν εκτίθενται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες που αυξάνουν την παραγωγή ελευθέρων ριζών είναι συνήθως αρκετό να εκτελέσουν το d-ROMs test.

Κατά περιόδους όλοι οι υγιείς άνθρωποι θα πρέπει να κάνουν αυτό τον έλεγχο, καθώς δεν εξαιρείται κανείς από τον κίνδυνο υπερπαραγωγής ελεύθερων ριζών, μιας και όλοι είμαστε εκτεθειμένοι στην ηλιακή ακτινοβολία, στο φυσικό περιβάλλον, ενώ το σώμα μας επηρεάζεται επίσης από ψυχολογικούς παράγοντες, από τη διατροφή και άλλους παράγοντες.Από την άλλη πλευρά, εάν οι παράγοντες κινδύνου οξειδωτικού στρες σε φαινομενικά υγιείς ανθρώπους είναι αυξημένοι (πχ καθιστική ζωή, κακή διατροφή, πρόβλημα απορρόφησης αντιοξειδωτικών ουσιών από το πεπτικό κ.α.), τότε θα πρέπει να πραγματοποιούνται και τα δύο τεστ.Για όλους τους ασθενείς διαγνωσμένους με ασθένεια που σχετίζεται με το οξειδωτικό στρες (π.χ. Alzheimer’s, εγκεφαλικό κ.α.), και τα δύο τεστ θα πρέπει να διεξάγονται στη σειρά:

1.   Για την παρακολούθηση των επιπέδων οξειδωτικού στρες και την αποτροπή των συνεπειών του,

2.   Για την παρακολούθηση επίδρασης συγκεκριμένης θεραπείας επί της πάθησης και τέλος

3.   Για την παρακολούθηση της επίδρασης συνδυαστικής θεραπείας (ιατρικής και αντιοξειδωτικής) πάνω στο οξειδωτικό στρες που σχετίζεται με τη συγκεκριμένη πάθηση.

Πραγματικά, σε όλες τις προαναφερθείσες ασθένειες που συχνά συναντώνται ως χρόνιες, το οξειδωτικό στρες παίζει το ρόλο ενός ακόμα παράγοντα κινδύνου στην εξέλιξη της πάθησης, και θα πρέπει να ελέγχεται για επίτευξη της βέλτιστης θεραπείας.